Mag je kleuter nog slapen in de klas?

Hoe combineer je school met de slaapbehoeften van je peuter of kleuter?

Je kleuter die naar school gaat, dat is een grote stap! De meeste kinderen zijn rond 2,5 à 3 jaar rijp om naar de kleuterschool te gaan. Maar hoe zit het met de slaapbehoefte van je kleuter? In dit artikel krijg je een aantal oplossingen.

Slapen in de kleuterklas

Kinderen ontwikkelen in een verschillend tempo. Sommige kindjes zijn met alles heel snel weg, anderen hebben wat meer tijd nodig.

Dat geldt ook voor de slaapbehoefte. Tussen de leeftijd van 3 en 5 jaar is de slaapbehoefte doorgaans 12 uur per 24 uur. In die periode verdwijnt ook de nood aan een middagslaapje.

In België geldt een leerplicht vanaf het schooljaar waarin je kindje 5 wordt. Het is echter zeer gebruikelijk om je kind vanaf 2,5 of 3 jaar naar de kleuterschool te sturen. In principe kan dat van zodra het min of meer zindelijk is. Experten tonen aan dat het voor de verdere ontwikkeling van je kindje goed is om ook echt regelmatig naar de kleuterschool te gaan.

Bespreek op voorhand met de school hoe zij de instap zien. Zijn er eventueel overgangsmaatregelen? Zijn ze voorzien op niet-zindelijke kleuters en middagdutjes? Hoe ver jouw kind ook staat, het zal de grootste sprongen kunnen maken als het zich zowel thuis als op school aanvaard voelt.

Het ene kind zal op drie jaar zonder problemen een hele dag naar school kunnen, het andere kind blijft nog een tijd nood hebben aan een middagdutje. Wat doe je als jouw jonge kleuter naar school gaat, maar ook behoefte heeft aan een extra dutje? Hieronder krijg je alvast een aantal tips hoe je dit kan oplossen.

De ontwikkeling van jouw kind

Als ouder kun jij je kind het beste inschatten. 

• Is het een goede slaper, die in vaste blokken onverstoorbaar slaapt?
• Of is het wat onrustiger en snel gestoord in zijn of haar slaap?
• Slaat het al eens een middagdutje over, of heeft het dat juist heel erg nodig?

Door goed naar je kind en zijn gewoontes te kijken, kun je inschatten welke slaapbehoefte je kleuter heeft.

Hoe weet ik of mijn kleuter nood heeft aan een dutje?

Iedereen reageert anders op slaaptekort. Het feit dat je peuter of kleuter zelf aangeeft moe te zijn, zou natuurlijk een perfect signaal zijn. Meestal zijn de symptomen echter subtieler. We lijsten er hieronder enkele op. Geef ze ook door aan juf, meester en/of naschoolse opvang. Zo weet jij of je best een “siësta” kunt inbouwen of niet.

• Je kleuter is tegen het einde van de (na)middag humeurig, huilt makkelijker of zoekt meer knuffels op. Waar ’s morgens nog een zelfredzame mini-volwassene leek te staan, zit nu een hoopje ellende.
• Tussen twee en vier in de namiddag maakt de kleuter opvallend meer ruzie met andere kinderen of trekt zich helemaal terug uit sociale interacties.
• ’s Avonds houdt je kleuter zichzelf op alle mogelijke manieren wakker. Hij of zij vecht tegen de slaap, is onrustig, ongeduldig tot zelfs hyperactief.
• ’s Nachts begint je kleine snoezelpuppy plots te snurken als een oude hond. Of heeft last van nachtmerries en geraakt daarna moeilijk in slaap.
• ’s Morgens is je kleuter met geen stokken uit bed te krijgen of tottert na het ontbijt gewoon terug in slaap. Niet bevorderlijk voor de ochtendrush.
• Je merkt tijdens kleine momentjes van verveling dat je kleuter helemaal stilvalt of zelfs indommelt. Een korte autorit is vaak voldoende.

Naar school gaan vraagt energie

Naar de kleuterklas gaan is heel spannend voor je kind. Het krijgt zoveel nieuwe indrukken, nieuwe mensen, nieuw speelgoed maar ook nieuwe regels en afspraken…. dat is heel vermoeiend!

Sommige kinderen kunnen hier heel goed en snel aan wennen, terwijl het anderen meer energie kost.

Elke veranderen vraagt je kind om aanpassing. Onvermijdelijk zal het wat meer moe zijn. Of dat moe zijn zich ook vertaalt naar meer slapen overdag hangt af van de slaapbehoefte van je kind.

Start met een halve dag

Hoewel de kleuterschool een hele dag duurt, kun je jouw jonge kleuter gerust een halve dag laten gaan en ’s middags afhalen.

Natuurlijk zal het dan activiteiten missen. Kleuterscholen voorzien echter vaak dat in de namiddag bij jonge kleuters iets meer puur ‘spel’ op het programma staat.

Als je jouw kindje ’s middags wil afhalen, is het fijn om de kleuterjuf of -meester te verwittigen.

Nogmaals: om goed mee te kunnen met de klasgenootjes, is je kind best zo veel mogelijk aanwezig op school. Halve dagen zijn een prima overgang in de eerste week of weken. Als dat voor jou ook lukt, natuurlijk. Thuiswerken combineren met een peuter of kleuter is voor ouder én kind vaak stresserender dan een hele dag school. 

Is een dutje op school mogelijk?

Het is bij jonge kleuters die pas naar school gaan, handig als je de mogelijkheid hebt om ze ’s middags nog een (lange) middagdut te laten doen. Bespreek met de juf of meester of dit op school kan en of ze dit mee in de gaten willen houden.

Heel wat kleuterscholen voorzien zelf vouwbedjes waarop de jongste kleuters tijdens de middagpauze een dutje kunnen doen. Hoewel het enkel ‘hazeslaapjes’ zijn, is het voor sommige kinderen voldoende om uitgerust aan de namiddagactiviteiten deel te nemen.

Omdat die slaapbehoefte nog evolueert, kan het best zijn dat je kleuter slechts enkele dagen of weken behoefte heeft aan het middagdutje. Dat kan bijvoorbeeld in het begin van het schooljaar zijn, of als het pas naar de kleuterschool gaat, of als het ziek geweest is.

Of bij een onthaalouder?

Als je kindje eerder al opgevangen werd door een onthaalouder of onthaalgezin, kan het best zijn dat het ook nu daar nog een tijdje voor halve dagen opgevangen wordt.

Of dat kan hangt af van de bereidheid van de onthaalouder en de praktische mogelijkheden. Een onthaalouder heeft meestal meerdere kindjes van verschillende leeftijden, en organisatorisch kan het lastig of zelfs onmogelijk zijn om ’s middags aan de schoolpoort te staan om jouw kleuter af te halen.

Als jouw ‘vaste’ onthaalouder je kleuter niet kan ophalen, kun je kijken of er dichter in de buurt onthaalouders zijn die dat wel kunnen. Via de opvangzoeker van Ferm kun je die alvast zoeken.

Kan een dutje na schooltijd?

Als je kleuter vanaf dag 1 naar de naschoolse opvang gaat en heel moe is, is het zinvol om dat met de naschoolse begeleiding te bespreken. Soms voorzien ze een extra rustig hoekje voor kindjes die daar behoefte aan hebben…

Als je jouw kindje zelf van school haalt (of familie doet dit), heb je de mogelijkheid om je kleuter alsnog een dutje te laten doen. Wees er wel alert voor dat dit ook niet te lang mag duren. Anders komt de bedtijd ’s avonds in het gedrang, waardoor de biologische klok van je kindje opschuift. Daardoor zal het toch nog te weinig slaap hebben en dus overdag op school moe zijn.

Wat op vrije dagen?

Als je merkt dat je kind op vrije dagen toch nood heeft aan een middagdutje, laat dit dan vooral gebeuren. Respecteer echter wel het dag-nachtritme. Door ook tijdens het weekend de ‘schoolbedtijd’ te respecteren zul je jouw kindje helpen om te wennen aan het ritme van de kleuterschool. Zeker in de eerste weken op school is het af te raden om je kleuter ’s avonds laat op te houden voor bezoek, uitstapjes…

Tot slot

Je merkt dat de slaapbehoefte van kind tot kind varieert. Overstappen naar de kleuterschool kan ervoor zorgen dat je kindje meer slaap nodig heeft. Er zijn gelukkig een aantal manieren om daaraan tegemoet te komen.  Geleidelijk, doorgaans over enkele weken of maanden, zal je kleuter het middagslaapje beginnen overslaan om er tenslotte geen behoefte meer aan te hebben.

En nog een extra tip: een siësta op zondagmiddag is nòg gezelliger samen. Droom zoet!