Het "vaderschapsverlof" wordt verlengd: wat verandert er in de praktijk?

Je hebt het ongetwijfeld al gehoord. Enkele weken geleden werd de termijn voor vaderschapsverlof in België verlengd. Ouders van een kind dat geboren wordt na 1 januari 2023 genieten van 5 bijkomende verlofdagen om de moeder en hun baby te ondersteunen. Op die manier kan de vader of de meeouder volop genieten van de eerste momenten met jullie baby.  

Meer tijd thuis voor vaders en meeouders na de geboorte van hun kind 

Je vrouw is zopas bevallen van jullie baby, wat een leuk nieuws! Of het nu je eerste kind is of niet, het is volstrekt normaal dat je een actieve bijdrage wilt leveren tijdens de eerste levensdagen van je baby. Tot voor kort had je als vader of meeouder recht op 15 dagen vaderschaps-/geboorteverlof (het geboorteverlof werd de afgelopen jaren ingevoerd om rekening te houden met (of te passen bij) alle nieuwe gezinsmodellen). De vroegere verloftermijn leek echter vaak te kort en iedereen zei dit ook. Omdat deze termijn tot voorheen zo kort was, hebben onze leidinggevenden dit essentiële aspect van het ouderschap op tafel gelegd. Ze wilden het geboorteverlof namelijk beter afstemmen op de reële situatie van onze maatschappij die in voortdurende ontwikkeling is. Er werd daarom beslist om het geboorteverlof te verlengen: vanaf 1 januari 2023, heb je recht op 20 dagen!  

Waarom moet de termijn van het vaderschaps-/geboorteverlof worden verhoogd?  

In een maatschappij waar de gelijkheid tussen mannen en vrouwen moet worden hersteld, is het belangrijk dat vaders en meeouders ook de kans krijgen om aanwezig te zijn bij de geboorte van hun kind. Dat geldt eens te meer omdat moeder recht hebben op 15 weken moederschapsrust. Er is sprake van een enorm verschil tussen de tijd die de moeder kan spenderen met haar baby en de tijd die de meeouder krijgt om hen te ondersteunen.  

Wie heeft recht op geboorteverlof?  

Dit verlofstelsel werd ingevoerd voor vaders en alle “tweede” moeders die zopas een kind hebben gekregen. Of je nu werknemer, zelfstandige of ambtenaar bent... Iedereen heeft recht op 20 dagen geboorteverlof. Dit verlofstelsel wordt op dezelfde manier toegepast, ongeacht je een voltijdse of deeltijdse arbeidsovereenkomst hebt.  

Hoe kan de meeouder beroep doen op het vaderschaps-/geboorteverlof?  

De meeouder heeft 4 maanden na de bevalling de tijd om deze 20 verlofdagen op te nemen. Het verlof kan in één keer worden opgenomen of je kan aparte dagen opnemen over een termijn van 4 maanden. Het is ook mogelijk om halve dagen te nemen, ofwel 35 halve verlofdagen in de loop van de 4 maanden.  

Opgelet, het is belangrijk om te weten dat je bij een tweeling, drieling of meerling recht hebt op hetzelfde aantal verlofdagen. Je hebt dus geen recht op bijkomende verlofdagen. 

Welke stappen moet je nemen om je vaderschaps-/geboorteverlof op te nemen?  

Als je kind wordt geboren, moet je je werkgever hier zo snel mogelijk van op de hoogte brengen en hem meedelen hoeveel dagen geboorteverlof je “onmiddellijk” wenst op te nemen. In sommige gevallen zal je werknemer een officieel document vragen, bijvoorbeeld de geboorteakte van je kind of een bewijs van verwantschap met het kind als je niet getrouwd bent met de biologische moeder.  

Zelfstandigen kunnen terecht bij hun sociaal verzekeringsfonds om de nodige stappen te ondernemen.  

Je moet je uitkeringen aanvragen bij het ziekenfonds door een kopie van de geboorteakte van het kind of een kopie van het attest dat wordt uitgegeven door het gemeentebestuur bij de aangifte van het kind mee te sturen. Van zodra de aanvraag is ingediend, zal het ziekenfonds u een ander document opsturen dat u moet invullen en terugsturen om de aanvraag te vervolledigen.

Wie betaalt jouw uitkering tijdens het vaderschaps-/geboorteverlof?  

De 3 eerste dagen word je uitbetaald door de werkgever waar je tewerkgesteld bent. Vervolgens betaalt jouw ziekenfonds je een vergoeding als je aan de vereiste voorwaarden voldoet. Deze betaling wordt “ook wel “uitkering” genoemd en bedraagt 88% van je brutoloon. Je ontvangt deze uitkering van je ziekenfonds aan het einde van je vaderschaps-/geboorteverlof. 

Als zelfstandige ontvang je een uitkering die overeenstemt met een bepaald bedrag dat wordt toegekend per verlofdag. Het is goed om weten dat je niet verplicht bent om de volledige 20 verlofdagen op te nemen als je, omwille van je activiteit, niet over de mogelijkheid beschikt om zoveel dagen verlof te nemen.