Wat kan een vroedvrouw voor jou betekenen? We vroegen het aan Alexandra Byttebier

An Lemmens schoolde zich voor tv-kijkend Vlaanderen om tot vroedvrouw. Wil je exact weten wat het betekent om vroedvrouw te zijn, of er eentje aan je zijde te hebben? We vroegen het aan vroedvrouw Alexandra Byttebier.

In België is het beroep van vroedvrouw soms nog onbekend of wordt het verward met dat van een doula. Nochtans speelt een vroedvrouw een superbelangrijke rol in de begeleiding van vrouwen, koppels en gezinnen – van een eerste kinderwens tot ver na de bevalling.

Om beter te begrijpen wat een vroedvrouw precies doet, gingen we in gesprek met Alexandra Byttebier, vroedvrouw in Namen. Ze vertelt over haar parcours, haar kijk op het vak en hoe het er écht aan toe gaat in het werkveld. Een boeiend interview boordevol info – ideaal als je zwanger bent of nadenkt over wie je zwangerschap mee opvolgt.

Interview met Alexandra Byttebier

1) Wanneer ben je begonnen als vroedvrouw?

In 1998! Ik ben gestart in het CHR-ziekenhuis van Namen, waar ik de kans kreeg om verschillende diensten te ontdekken: neonatologie, verloskamer, materniteit en zwangerschappen met risico. Vandaag werk ik op de gynaecologische consultatie, wat me meer regelmatige uren oplevert.

2) Werk je als zelfstandige vroedvrouw of ben je verbonden aan een ziekenhuis?

Vier jaar geleden heb ik mijn uren in het ziekenhuis verminderd om als zelfstandige vroedvrouw aan de slag te gaan. Dat is een heel andere manier van werken: veel persoonlijker, dichter bij gezinnen, en voor mij ook veel meer voldoening.

Ik doe geen thuisbevallingen, maar ik begeleid wel toekomstige ouders bij de voorbereiding op de geboorte en het ouderschap. Ook na de bevalling ben ik er voor hen, met postnatale zorgen én ondersteuning bij perinataal verlies.

Als vroedvrouw ben ik er dus niet alleen tijdens de zwangerschap, maar ook ervoor en erna.

De vroedvrouw begeleidt je tijdens je zwangerschap met aandacht voor jouw lichaam, jouw verhaal en jouw keuzes.

3) Welke rol speelt een vroedvrouw tijdens en na de zwangerschap?

Het werk van een vroedvrouw is véél ruimer dan je zou denken. Ze begeleidt vrouwen, koppels en gezinnen in verschillende fases: van vóór de zwangerschap tot lang na de bevalling. Een vroedvrouw kan al vanaf het prille begin betrokken zijn, medische opvolging doen, helpen bij de voorbereiding op de geboorte, bevallingen begeleiden én er zijn in de postnatale periode.

Die begeleiding kan op allerlei plekken gebeuren binnen het ziekenhuis: in de verloskamer, op de materniteit, bij neonatale zorgen, tijdens consultaties, bij risicovolle zwangerschappen of bij medisch begeleide bevruchting.

Maar ook buiten het ziekenhuis vind je vroedvrouwen: in privépraktijken, bij mensen thuis, in geboortehuizen, op technische platformen, in centra voor gezinsplanning of zelfs in het onderwijs.

Veel vroedvrouwen – zoals ik – combineren verschillende werkplekken en vormen van begeleiding. Dat maakt het vak zo boeiend: je blijft groeien via bijscholing, je past je aan, en je blijft dicht bij gezinnen, met een warm hart en professionele zorg.

Thuis bevallen of in het ziekenhuis? Deze blog helpt je op weg

4) Wat is het verschil tussen een vroedvrouw en een gynaecoloog?

Een gynaecoloog heeft een heel breed werkveld: die volgt vrouwen doorheen alle levensfases, niet alleen tijdens de zwangerschap. Soms voert een gynaecoloog ook chirurgische ingrepen uit.

Een vroedvrouw focust op de begeleiding van vrouwen vóór, tijdens en na een normale zwangerschap. Ze ondersteunt het natuurlijke verloop van de zwangerschap, maar is er ook om te luisteren, gerust te stellen en mee te denken – op een warme en persoonlijke manier.

Je kunt dus zonder tussenkomst van de dokter een vroedvrouw kiezen?

Ja, absoluut! Je kunt perfect kiezen om je zwangerschap te laten opvolgen door een vroedvrouw, zonder dat je eerst langs een arts moet gaan.

Vroedvrouwen zijn medisch opgeleid en mogen zelf consultaties doen, medische opvolging voorzien en je begeleiden tijdens een normale zwangerschap. Ze werken vaak samen met gynaecologen en huisartsen, maar je hoeft dus niet eerst een doorverwijzing te hebben.

En wat als de zwangerschap anders loopt dan verwacht?

Dat is precies waar de alertheid van een vroedvrouw zo belangrijk is. Ze is opgeleid om het verloop van een zwangerschap nauwgezet op te volgen.

Denk bijvoorbeeld aan zwangerschapsdiabetes: dat zie je niet zomaar, maar een vroedvrouw kan de juiste onderzoeken aanvragen, een diagnose stellen en je daarna doorverwijzen naar een arts voor verdere opvolging.

Een vroedvrouw werkt dus niet alleen warm en persoonlijk, maar ook medisch onderbouwd. Ze houdt een oogje in het zeil en zorgt dat jij de juiste zorg krijgt op het juiste moment.

Mogen jullie ook voorschriften opmaken?

Ja hoor! Een vroedvrouw mag de drie verplichte zwangerschapsecho’s voorschrijven, net als screenings zoals de test voor zwangerschapsdiabetes – en nog veel meer.

5) Waarom hebben we dan nog een gynaecoloog nodig?

Omdat we elkaar aanvullen! Een gynaecoloog volgt het medische verloop van je zwangerschap op, maar de consultaties zijn vaak kort en to-the-point.

Een vroedvrouw neemt de tijd. Ze luistert, geeft uitleg, stelt gerust. Ze bespreekt dingen waar een gynaecoloog soms niet aan toekomt. Daardoor voelen toekomstige ouders zich beter voorbereid, minder onzeker en gewoon rustiger. Een vroedvrouw is dus ook een vertrouwenspersoon die je zwangerschap een pak aangenamer maakt.

Prenatale opvolging, tijdens je zwangerschap

6) Wat doet een vroedvrouw tijdens de zwangerschap?

Heel wat! Er zijn vijf grote pijlers die telkens terugkomen in de prenatale opvolging door een vroedvrouw – en die worden altijd afgestemd op wat jij als toekomstige mama nodig hebt.

• Medische opvolging

We houden tijdens de prenatale opvolging verschillende gezondheidsparameters van de mama in de gaten: bloeddruk, gewicht, urineonderzoek…

Stel dat je bloeddruk wat verhoogd is én er zitten eiwitten in je urine, dan kan een vroedvrouw dat opmerken en vermoeden dat er een risico is op zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie). Ze zal dan de juiste stappen zetten: extra onderzoeken aanvragen en je eventueel doorverwijzen naar een arts.

• Opvolging van de baby

Dit gebeurt met eenvoudige maar belangrijke handelingen: we luisteren naar het hartje, meten de hoogte van je baarmoeder en voelen hoe je baby ligt – met het hoofdje naar beneden, in stuitligging of schuin.

Zo volgen vroedvrouwen de groei van je baby op en kunnen ze snel ingrijpen als er iets niet helemaal klopt. En ook al voeren ze zelf geen echo’s uit, ze mogen die wél voorschrijven.

• Luisteren en advies op maat

Elke vrouw, elk koppel, elke zwangerschap is anders. Een vroedvrouw stemt haar info af op jouw situatie. Geen uitleg over borstvoeding als jij voor flesvoeding kiest, en geen praatje over een natuurlijke bevalling als je al weet dat het een keizersnede wordt.

Ze beantwoordt je échte vragen, stelt je gerust en past haar begeleiding aan. Zo krijg jij precies wat je nodig hebt – niet meer, niet minder.

• Voorbereiding op de bevalling

Een vroedvrouw legt stap voor stap uit wat er gebeurt tijdens de bevalling: de weeën, het persen, de ademhaling, de geboorte van de placenta, en wat er kan gebeuren met je bekkenbodem.

Ze praat ook over de rol van je partner en/of netwerk en – heel belangrijk – over de periode na de bevalling. Want nee, je lichaam is niet meteen “zoals vroeger” zodra je uit de materniteit stapt. Je buik blijft nog even zichtbaar, je bekkenbodem kan gevoelig zijn, je borsten pijnlijk, en borstvoeding loopt niet altijd vanzelf. En dat is helemaal normaal.

Het belangrijkste? Dat je dat op voorhand weet. Zo ben je beter voorbereid, minder onzeker en voel je je gesteund in alles wat komt. Een vroedvrouw zorgt ervoor dat jij met vertrouwen aan het ouderschap begint.

• De thuiskomst van de baby voorbereiden

Een vroedvrouw helpt je ook met de organisatie thuis: slaap, maaltijden, hulp van buitenaf... Denk aan tips zoals: rusten wanneer je baby slaapt, maaltijden op voorhand klaarmaken, en hulp vragen aan familie of vrienden. Daarnaast krijg je advies over wat je écht nodig hebt: luiers, kleertjes, een voedingskussen… Geen overbodige spullen, wél essentials.

Maar het allerbelangrijkste? De mentale voorbereiding. Een vroedvrouw praat open over baby blues of zelfs postpartumdepressie, vermoeidheid, twijfels… Want nee, dat is geen mislukking. Dat is normaal. En je staat er niet alleen voor – we zijn er om te luisteren, te steunen en mee te zoeken naar wat werkt voor jou.

Lees in deze blog alvast hoe je kunt zorgen voor jezelf, na de bevalling

7) Heb ik recht op terugbetaling?

Ja, en dat is info die we écht niet genoeg kunnen herhalen: elke zwangere vrouw heeft recht op 11 prenatale sessies bij een vroedvrouw, volledig terugbetaald door de mutualiteit. Geen kosten, geen voorschot, zolang je vroedvrouw geconventioneerd is en geen extra ereloon vraagt.

Toch twijfelen sommige vrouwen nog, uit schrik dat het duur zal zijn. Terwijl ze er net alles bij winnen: persoonlijke begeleiding, medische opvolging, een luisterend oor én geen verborgen kosten.

💡 Tip: vraag gerust aan je vroedvrouw of ze geconventioneerd is. Zo ben je zeker dat je niets hoeft te betalen. En je krijgt er zoveel voor terug: rust, vertrouwen en een goeie start voor jou en je baby.

Postnatale opvolging, na de bevalling

8) Wat doet een vroedvrouw nog na de bevalling?

Na de bevalling stopt de zorg niet. Integendeel! De vroedvrouw blijft aan je zijde met een brede postnatale opvolging, opgebouwd rond vier grote pijlers:

🧍‍♀️ Zorg voor de mama

We volgen hoe je lichaam herstelt:

• de baarmoeder die weer krimpt (involutie),
• bloedverlies,
• wondheling (bij een keizersnede, knip of scheur),
• bloeddruk, temperatuur, stoelgang, voeding, slaap…

Maar het allerbelangrijkste? We vragen: “Hoe voel je je?” Want een bevalling kan fysiek vlot verlopen, maar emotioneel zwaar zijn. Of net andersom. Jouw ervaring telt.

👶 Opvolging van de baby
We checken:

• gewichtstoename,
• voeding (borst of fles),
• gedrag, spierspanning, huidkleur,
• navelverzorging, urine, stoelgang, slaap…

Een rustige of net heel prikkelbare baby zegt al veel. We passen onze begeleiding aan op wat jullie nodig hebben.

🍼 Ondersteuning bij voeding
Borstvoeding is niet altijd vanzelfsprekend. We helpen bij:

• houding, ritme, pijn, kloofjes, tongriempjes…
• Kies je voor flesvoeding? Ook dan krijg je alle info en steun.

Wat telt: jij voelt je goed bij je keuze. Twijfel je nog over de voeding van je baby? In deze blog zetten we de voor- en nadelen op een rijtje.

🏡 Praktische tips voor het dagelijks leven
We praten over:

• organisatie, hygiëne, voeding, slaap…

En we herinneren je eraan om ook voor jezelf te zorgen: eten, drinken, slapen, douchen (ja, dat telt écht!).
We moedigen ook partners aan om van bij het begin mee te zorgen – zeker met de 20 dagen geboorteverlof.

9) Hoe kies ik een vroedvrouw?

Heel simpel: begin met je regio! De website www.vroedvrouw.be is superhandig om een vroedvrouw in je buurt te zoeken. Je geeft gewoon je postcode in en je krijgt meteen een overzicht van alle vroedvrouwen in jouw buurt, mét info over welke diensten ze aanbieden.

👉 Gaat het enkel om een infosessie of voorbereiding op de bevalling? Dan mag de vroedvrouw gerust wat verder wonen.

👉 Maar wil je een volledige begeleiding – zowel voor als na de geboorte – dan kies je best iemand dicht bij huis. Zo vermijd je lange ritten én mogelijke verplaatsingskosten die niet terugbetaald worden.

💡 Tip: check ook of de vroedvrouw geconventioneerd is. Dan weet je zeker dat je geen extra kosten hebt en alles 100% terugbetaald wordt door je mutualiteit.

                     

Vroedvrouwen.be of het VBOV

De Vlaamse BeroepsOrganisatie wil vroedvrouwen verenigen, versterken en verdedigen. Het is de verzamelplaat voor alle informatie rond, voor en door vroedvrouwen en zwangere vrouwen op zoek naar begeleiding.

Meer informatie op de site van VBOV

10) Wat is het verschil tussen een vroedvrouw en een doula?

Doulas zijn vaak warme, betrokken vrouwen die emotionele steun bieden aan zwangere mama’s. Ze luisteren, geven rust en bieden bijvoorbeeld massages of rituelen aan. Maar het is belangrijk om te weten dat hun opleiding niet medisch is.

👉 Een vroedvrouw daarentegen heeft een wetenschappelijke opleiding van vier jaar aan een hogeschool, met klinische stages en medische kennis. Ze mag medische opvolging doen, complicaties herkennen én ingrijpen bij noodsituaties – zowel voor jou als voor je baby.

In deze blog leggen we het verschil uit tussen doula's en vroedvrouwen

11) Hoe maak ik de juiste keuze voor mijn zwangerschap?

• nabijheid – iemand in je buurt, makkelijk bereikbaar
• competentie – een wetenschappelijk onderbouwde opleiding
• menselijkheid – tijd, aandacht en zorg op maat
• veiligheid – medische opvolging zonder zorgen

Alexandra Byttebier, vroedvrouw

Met dank aan Alexandra voor het boeiende interview. Meer weten over haar en/of zwanger in de buurt van Namen? https://www.alexandra-byttebier.be  😉