Zwanger zijn is een unieke periode vol emoties, ontdekkingen… en soms ook twijfels. Tussen de doktersafspraken, de voorbereidingen op de komst van je baby en alle veranderingen in je lichaam en hoofd, is het belangrijk dat je weet waar je recht op hebt. Zo kun je deze bijzondere tijd met een gerust hart beleven.
In België beschermt de wet toekomstige mama’s én hun partners op verschillende vlakken: veiligheid, gezondheid en jobzekerheid staan centraal.
In deze blog leggen we op een eenvoudige en praktische manier uit waar je recht op hebt tijdens je zwangerschap. Dit zijn de belangrijkste rechten als je werkt als loontrekkende:
1. Bescherming tegen ontslag tijdens je zwangerschap
Zodra je je werkgever op de hoogte brengt van je zwangerschap, ben je wettelijk
beschermd tegen ontslag. Die bescherming start vanaf het moment dat je werkgever officieel weet dat je zwanger bent, en loopt door tot één maand na het einde van je moederschapsverlof.
Je moet je werkgever ten laatste
7 weken vóór de vermoedelijke bevallingsdatum informeren. Bij een meerlingenzwangerschap is dat
9 weken op voorhand.
Meer info vind je op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.
2. Aanpassing van je werkplek tijdens de zwangerschap
Als je job risico’s inhoudt voor jou of je baby — denk aan giftige stoffen, zwaar tillen of nachtwerk — dan moet je werkgever actie ondernemen:
- Je werkomstandigheden aanpassen: bijvoorbeeld lichtere taken, andere werkuren of extra pauzes.
- Een ander, veiligere functie aanbieden: tijdelijk ander werk dat beter past bij je gezondheid.
- Preventieve werkonderbreking: als er geen veilige oplossing is, mag je thuisblijven met behoud van je rechten. Dit heet een preventief zwangerschapsverlof.
📌
Meer info over bescherming van zwangere vrouwen op het werk vind je hier.
3. Overuren weigeren tijdens de zwangerschap
Je bent niet verplicht om meer dan je gewone uren te werken tijdens de zwangerschap.
Als zwangere werkneemster mag je overuren weigeren. Je gezondheid en die van je baby staan voorop. De Belgische wet laat toe dat je extra werkuren afslaat, zeker als die je fysieke of mentale welzijn in gevaar brengen. Je hoeft hiervoor geen medische attesten voor te leggen — je zwangerschap is op zich al voldoende reden.
4. Naar de dokter tijdens je zwangerschap: hoe zit dat op het werk?
Zwangerschapscontroles onder werktijd? Dat mag!
Moet je naar de dokter voor een prenatale controle en lukt dat niet buiten je werkuren? Geen stress: je mag je werk onderbreken voor medische afspraken tijdens je zwangerschap. En het beste nieuws? Je loon blijft gewoon doorlopen. Breng je werkgever op tijd op de hoogte en bezorg eventueel een medisch attest.
5. Bevallingsverlof en moederschapsrust
Er zijn verschillende verlofstelsels waar jij of je partner recht op hebben:
De duur van het verlof hangt af van jullie statuut (werknemer, zelfstandige, werkzoekende...). Ook de uitkering tijdens het verlof verschilt per statuut. Beide verlofvormen zijn bedoeld om jullie gezin een rustige start te geven.
Vergeet ook niet dat er ouderschapsverlof bestaat.
6. Jouw loon tijdens je bevallingsverlof of moederschapsrust
Tijdens je zwangerschapsverlof heb je recht op een moederschapsuitkering. Die wordt uitbetaald door je ziekenfonds en hangt af van je statuut:
- Ben je loontrekkende? Dan krijg je een percentage van je loon, meestal 82% in de eerste maand en daarna 75%.
- Ben je zelfstandige? Dan krijg je een forfaitair bedrag per week.
- Ben je werkzoekende? Dan behoud je je uitkering, onder bepaalde voorwaarden.
Je uitkering start vanaf de eerste dag van je zwangerschapsverlof en loopt tot het einde ervan. Vergeet niet om je aanvraag tijdig in te dienen bij je mutualiteit!
Werk je als zelfstandige?
Neem dan zeker een kijkje in onze rubriek speciaal voor zelfstandigen. Daar vind je alles wat je moet weten over je rechten, uitkeringen en je gezinstoeslag — helemaal afgestemd op jouw situatie.
Ik wil meer weten
7. Terug aan het werk? Denk aan ouderschapsverlof!
Na je zwangerschapsverlof hoef je niet meteen voltijds terug te keren. Je hebt recht op ouderschapsverlof, waarmee je tijdelijk minder kan werken om meer tijd met je kindje door te brengen. Dat kan voltijds, halftijds, 1/5 of 1/10 — afhankelijk van je situatie en voorkeur.
Je ontvangt een uitkering van de RVA, en je job blijft beschermd. Ook je partner kan ouderschapsverlof opnemen!
8. Borstvoeding op het werk
🍼 Borstvoedingspauzes op het werk
Geef je borstvoeding of kolf je op het werk? Dan heb je recht op:
- 2 borstvoedingspauzes van 30 minuten per dag, of 1 pauze van 1 uur,
- op voorwaarde dat je minstens 7,5 uur per dag werkt.
💡 Deze pauzes worden vergoed door je mutualiteit, niet door je werkgever.
🛋️ Je werkgever moet ook een aangepaste ruimte voorzien waar je rustig en hygiënisch kan kolven of voeden.
9. Administratieve en financiële ondersteuning voor (aanstaande) ouders
Je hebt ook recht op deze centjes van de overheid:
- Een startbedrag: deze premie van de overheid helpt je om de komst van je kindje voor te bereiden. Je kunt dit hier aanvragen
- Maandelijkse gezinstoeslagen (het Groeipakket): dit ontvang je automatisch elke maand na de geboorte van je kindje. Lees er hier alles over
- Extra terugbetalingen
🩺 Wat wordt terugbetaald tijdens je zwangerschap?
Goed nieuws: heel wat medische kosten worden volledig of gedeeltelijk terugbetaald via je mutualiteit. Dat helpt je om zonder zorgen je zwangerschap te volgen. Je krijgt onder andere terugbetaling voor:
Vergeet niet: je hebt rechten om jezelf te beschermen, tot rust te komen en deze periode met vertrouwen te beleven.
Neem de tijd om je goed te informeren, omring je met de juiste mensen en — vooral — luister naar jezelf. Want jouw welzijn is de basis voor dat van je baby.
Heb je een vraag of twijfel je ergens over? Praat erover met je arts, vroedvrouw of je uitbetaler.
Je staat er niet alleen voor!
.png?maxsidesize=1500&resizemode=force)
